
آیا میدانستید که : ارنست یاکوب کریستوفل معروف به پدر آلمانی نابینایان ایران، با یادگیری زبان ترکی و ارمنی و فارسی، الفبای نابینایان را برای ایرانیان و ارامنه ابداع کرد؟
آیا میدانستید که :با اینکه کارل دونیتس هرگز رسماً به حزب نازی نپیوسته بود، پس از خودکشی هیتلر، بیست روز جانشین وی در دولت فلنسبورگ آلمان بود؟
آیا میدانستید که : مهم ترین چیز در بدست آوردن اصطکاک میان دو جسم، ضریب اصطکاک میان آنها است؟
آیا میدانستید که : توتمس یکم نخستین فرعونی بود که در درهٔ پادشاهان به خاک سپرده شد؟
آیا میدانستید که : بسیاری از قوطیهای بستهبندی از فولاد ساخته شدهاند؟
آیا میدانستید که : فولک متال گونهای از موسیقی دث متال است که خاستگاه آن اسرائیل بوده و سنتهای یهود بر آن تاثیر گذاشتهاست؟
آیا میدانستید که : زمانی مانیومنت ولی به امید یافتن معدن اورانیم حفاری شد؟
آیا میدانستید که : ماهی چشمسبز به تنهایی اندام جنس نر و ماده را در خود دارد به عبارت دیگر جانوری نر-ماده است؟
آیا میدانستید که : کاخ دلمهباغچه از سال ۱۸۵۳ تا ۱۹۲۳ میلادی، مرکز اجرایی امپراتوری عثمانی بودهاست؟
آیا میدانستید که : گیاه جگرواش در پزشکی باستان، در دوران جالینوس و دیوسکوریدس، برای درمان بیماریهای کبدی به کار می آمدهاست؟
آیا میدانستید که : زبان ونتی که مردمان پیرامون ونیز ایتالیا از سخنوران آناند، در اصل از گویشهای گرفته شده از زبان ایتالیایی نیست؟
آیا میدانستید که : هنگ کنگ از یک شبه جزیره و ۲۳۶ جزیره ساخته شدهاست؟
آیا میدانستید که : یوگینی یفتوشنکو، شاعر نامدار اهل روسیه به دلیل کارهای ضد استالینیاش در یادها ماندهاست؟
آیا میدانستید که : بزرگترین تلسکوپ نیمکرهٔ جنوبی، تلسکوپ بزرگ آفریقای جنوبی است؟
آیا میدانستید که : چسبندگی سلول محصول پیوندهای پروتئینی است؟
آیا میدانستید که : جاستین بیبر، در سال ۲۰۰۷ با قرار دادن ویدئوهایی از خواندن خود در یوتیوب معروف شد. او یکی از صد شخصیت مشهور سال ۲۰۱۲ است؟
آیا میدانستید که : کبیسه، در اصطلاح سال کبیسه از ریشه کبس به معنی پرکردن چاه با خاک میآید؟
آیا میدانستید که : مغولان در حمله به ایران پس از قتلعام مردم نیشابور شهر را به آتش کشیده، هفت روز بر آن آب بستند و سپس بر ویرانههای آن جو کاشتند؟
آیا میدانستید که : بیشتر کارهای لئوناردو فیبوناتچی برگرفته از دستاوردهای ریاضیدانهای مسلمان به خصوص خوارزمی، ابوکامل و کرجی است؟
آیا میدانستید که : سه عضو گروه دیکسی چیکس پس از مخالفت با حمله نظامی آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ نیمی از طرفدارانشان را از دست دادند و از سوی افراد ناشناس تهدید به مرگ شدند؟
آیا میدانستید که : پس از آنکه استیو جابز در سال ۱۹۸۵ از مدیریت شرکت اپل که خود بنیانگذار آن بود کنار گذاشته شد، شرکت نکست را تأسیس کرد و با خرید این شرکت توسط اپل در سال ۱۹۹۶ وی دوباره به اپل بازگشت؟
آیا میدانستید که : یکی از دلایلی که سلطان محمود در زمان فرمانروایی سیده خاتون به ری حمله نکرد این بود که سیده به او گفته بود: «اگر من تو را بشکنم، به همه عالم نویسم که سلطان محمود را بشکستم و اگر تو مرا بشکنی، شکستن زنی بس فخر نباشد؛ گویند که سلطان محمود زنی را بشکست»؟
آیا میدانستید که : جیمز وات نه موتور بخار را اختراع کرد و نه از حرکت در کتری در حال جوشیدن برای این کار الهام گرفت بلکه او نخستین موتور بخار تجاری را با توسعه و بهبود موتور بخار نیوکامن ساخت و موتور ساختهشده توسط او بعدها بسیار مشهور شد؟
آیا میدانستید که : آفتابگردانهای گلدار خورشید را در آسمان دنبال نمیکنند. سر این گیاهها تمام روز روبه یک جهت (معمولا شرق) باقی میماند. البته در یکی از مرحلههای اولیه رشد آنها غنچهها آفتاب را دنبال میکنند و قرار گرفتن همهٔ آفتابگردانها در یک جهت در زمان رشد کامل به همین دلیل است؟
آیا میدانستید که : کوچولوی چشم آبی نام یک گل وحشی معروف در کالیفرنیا است که یکی از گونههای آن هم سفید رنگ است؟
آیا میدانستید که : فنی کراسبی با اینکه نابینا بود بیش از ۸٬۰۰۰ سرود روحانی نوشت؟
آیا میدانستید که : روباه سرخ جانوری است که در هر چهار قاره کرهٔ زمین پراکندهاست؟
آیا میدانستید که : ارنست دوشن، توان پادزیستی پنیسیلین را ۳۲ سال پیش از الکساندر فلمینگ شناسایی کرده بود؟
آیا میدانستید که : لینا مدینا جوانترین مادر در تاریخ پزشکی است که در پنج سالگی صاحب فرزند پسری شد؟
آیا میدانستید که : کرج یکی از کلان شهرهای ایران و مرکز استان البرز، مدتی جزء مازندران و زمانی بخشی از ری و گاهی از روستاهای طالقان یا شهرستانک محسوب میشدهاست؟
آیا میدانستید که : در قرن چهارم هق مردآویج زیاری قصد داشت بغداد را بگیرد، خلافت را براندازد، پادشاهی ایرانیان را دوباره برقرار سازد و خود را شاهنشاه بنامد. اما سرانجام در سال ۳۲۳ توسط غلامان خود در گرمابه به قتل رسید؟
آیا میدانستید که : برج پیچنده با ۱۹۰ متر ارتفاع بلندترین آسمانخراش کشور سوئد است؟
آیا میدانستید که : نوکتورن قطعهای موسیقی است که معمولاً برای اجرا در شب ساخته میشود؟
آیا میدانستید که : غیاثالدین جمشید کاشانی در رساله وتر و جیب sin ۱° را تا ۱۷ رقم اعشار به درستی محاسبه کرده بوده است؟
آیا میدانستید که : کلیله و دمنه مجموعه داستانهایی به زبان سانسکریت است که قهرمانان آن حیواناتند و در حدود سال ۲۰۰ پیش از میلاد حکایت شدهاست؟
آیا میدانستید که : جایزه ایگنوبل تقلیدی تمسخرآمیز از جایزه نوبل است که همه ساله به ۱۰ موفقیت برتر که «ابتدا باعث خنده و سپس به فکر فرو رفتن مردم شود» اعطا میشود؟
آیا میدانستید که : کیسه خودکشی وسیلهای برای خودکشی بدون درد است؟
آیا میدانستید که : اف-۱۴ تامکتهای ایران تنها نمونه جنگندههای اف-۱۴ تامکت هستند که بجز نیروی هوایی آمریکا کشور دیگری امکان استفاده عملیاتی از آنها را پیدا کرده است؟
آیا میدانستید که : برج پیچنده با ۱۹۰ متر ارتفاع بلندترین آسمانخراش کشور سوئد است؟
آیا میدانستید که : نوکتورن قطعهای موسیقی است که معمولاً برای اجرا در شب ساخته میشود؟
آیا میدانستید که : غیاثالدین جمشید کاشانی در رساله وتر و جیب sin ۱° را تا ۱۷ رقم اعشار به درستی محاسبه کرده بوده است؟
آیا میدانستید که : جایزه ایگنوبل تقلیدی تمسخرآمیز از جایزه نوبل است که همه ساله به ۱۰ موفقیت برتر که «ابتدا باعث خنده و سپس به فکر فرو رفتن مردم شود» اعطا میشود؟
آیا میدانستید که : کیسه خودکشی وسیلهای برای خودکشی بدون درد است؟
آیا میدانستید که : اسپهبد خورشید زمانی که شنید خاندان وی توسط منصور عباسی به اسارت گرفته شدهاند، تاب نیاورده و با نوشیدن زَهر، خودکشی کرد؟
آیا میدانستید که : در تایوان، روز معلم برابر با ۲۸ سپتامبر، یک جشن ملی و تعطیلی رسمی است؟
آیا میدانستید که : اشغال ایران در جنگ جهانی دوم با حمله نیروهای بریتانیا به جنوب و غرب و نیروهای شوروی به شمال و شرق ایران آغاز شد؟
آیا میدانستید که : کرج ابودلف شهری تاریخی و آباد میان اراک و بروجرد بوده است که امروزه محل قطعی آن مشخص نیست؟
آیا میدانستید که : آتش خاموش نخستین مجموعه داستانی به زبان فارسی است که به قلم زنی ایرانی چاپ شده است؟
آیا میدانستید که : هندی بمبئی نیمزبانی بومی بمبئی و آمیختهای از زبانهای انگلیسی، مراتی، گجراتی و چند زبان دیگر است؟
آیا میدانستید که : فهرست پادشاهان تورین طوماری پاپیروسی از مصر باستان و دربردارندهٔ نام فرعونها و خدایانی است که تا پیش از رامسس دوم بر نیل فرمانروایی کردهاند؟
آیا میدانستید که : عروس دریایی یالشیری بزرگترین گونه عروس دریایی شناخته شده در جهان است؟
آیا میدانستید که : آنتوان سوروگین عکاس تصاویر موجود از میرزا رضای کرمانی، پس از قتل ناصرالدین شاه بود؟
آیا میدانستید که : هاری یک بیماری ویروسی کشنده است و تاکنون تنها ۶ انسان از این بیماری جان سالم بهدر بردهاند؟
آیا میدانستید که : حسن باقری با ۲۷ سال سن، جوانترین فرماندهٔ ایرانی در دوران جنگ ایران و عراق بود؟
آیا میدانستید که : نورشناخت کوانتومی شاخهای از فیزیک است که به مطالعه نور در محدودهٔ مکانیک کوانتوم میپردازد؟
آیا میدانستید که : پدیدهٔ موج عظیم در جنوبیترین نقطهٔ آفریقا در نزدیکی دماغهٔ آگولاس، به فراوانی دیده میشود؟
آیا میدانستید که : اندکی پس از جنگ جهانی دوم، در دوران کمونیسم در لهستان، صحبت کردن به زبان ویلامووی ممنوع بود و اکنون، در حدود ۷۰ نفر از سخنوران این زبان باقی ماندهاند؟
آیا میدانستید که : فیلم دنیای آب از نگاه بازگشت سرمایه و میزان فروش، یک شکست بزرگ بود؟
آیا میدانستید که : صد سال تنهایی یکی از شاهکارهای گابریل گارسیا مارکز دانسته میشود؟
آیا میدانستید که : در سدهٔ شانزدهم میلادی، اسپانیاییها صلیبی را بر لبهٔ دهانهٔ آتشفشان ماسایا نصب کردند تا شیطان را فراری دهد؟
آیا میدانستید که : خلیج فارس پس از خلیج مکزیک و خلیج هادسون سومین خلیج بزرگ جهان بشمار میآید؟
آیا میدانستید که : گنجینهای از آثار مهم هنرمندان معاصر غرب، پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به انبار زیرزمین موزه هنرهای معاصر تهران منتقل شد؟
آیا میدانستید که : بنیاد فرهنگ ایران، نهادی پژوهشی بود که برای پاسداری، گسترش، و پیشبرد زبان پارسی در مهر ماه ۱۳۴۳ خورشیدی بنیان شد؟
آیا میدانستید که : هیو هفنر، قبر مجاور مریلین مونرو را به مبلغ ۷۵ هزار دلار خریدهاست؟
آیا میدانستید که : بیش از نیمی از مردم دنیا آلوده به باکتری هلیکوباکتر پیلوری هستند؟
آیا میدانستید که : بر اساس نظریه نسبیت عام، علاوه بر جرم، حضور انرژی، تکانه و تنش نیز میتواند منشأ گرانش باشد؟
آیا میدانستید که : میرزا محمد اخباری مدعی بود که میتواند سرِ پاول سیسیانوف را به تهران حاضر سازد؟ وی در شاهعبدالعظیم به چلهنشینی پرداخت و پیش از پایان روز چهلم سر سیسیانوف را نزد فتحعلیشاه آوردند؟
آیا میدانستید که : ماجرای ایران–کنترا پس از رسوایی واترگیت بزرگترین رسوایی سیاسی در آمریکا است؟
آیا میدانستید که : واشینگتن، دی. سی. بر روی زمین اهدایی ایالت مریلند بنا شده است؟
آیا میدانستید که : جنگ قرهباغ منجر به اعلام استقلال از سوی جمهوری قرهباغ در سال ۱۹۹۲ شد؟
آیا میدانستید که : کلنل احمد نخجوان نخستین خلبان ایران و نیروی هوایی شاهنشاهی بود؟
آیا میدانستید که : برادران اردلان، سه چهره سیاسی اواخر دوره قاجار و دوران پهلوی بودند که هریک بهتنهایی نقش مهمی در تاریخ معاصر ایران بازی کردهاند؟
آیا میدانستید که : نبرد کورسک بزرگترین نبرد تانکها در طول تاریخ نظامی به شمار میرود؟
آیا میدانستید که : مارگارت باندفیلد نخستین وزیر زن در تاریخ بریتانیا بود؟
آیا میدانستید که : دلفینها میتوانند با سوت زدن یکدیگر را به نام صدا بزنند؟
آیا میدانستید که : حاجی علی هنرمند مصری مقیم آمریکا بود که به خاطر مهار و کنترل قی و پسزنش مایعات درون دهانش مشهور بود؟
آیا میدانستید که : در پی حمله به بندر پرل هاربر توسط هواپیماهای جنگنده امپراتوری ژاپن، ایالات متحده آمریکا ناچار شد رسماً وارد کارزار جنگ جهانی دوم شود؟
آیا میدانستید که : نام کامل پیانو، پیانو فورته میباشد، که از پیانو به معنای ملایم و فورته به معنای رسا تشکیل شدهاست؟
آیا میدانستید که : کیسهداران بچههای خود را نه به شکل کامل – همچون پستانداران – که به شکل موجودی ناقص به دنیا میآورند تا بعد در کیسه پرورش داده شوند؟
آیا میدانستید که : ابراهیم گلستان نخستین کارگردان ایرانی است که برنده جایزهای بینالمللی شدهاست؟
آیا میدانستید که : کیسهداران بچههای خود را نه به شکل کامل – همچون پستانداران – که به شکل موجودی ناقص به دنیا میآورند تا بعد در کیسه پرورش داده شوند؟
آیا میدانستید که : دلفینها میتوانند با سوت زدن یکدیگر را به نام صدا بزنند؟
آیا میدانستید که : هر روز در قرن ۲۱ام حدود ۰ تا ۲ میلیثانیه طولانیتر از روزهای قرن ۱۹ام است؟
آیا میدانستید که : گلمور درختی بومی ماداگاسکار است که برای گلهای قرمز و نارنجیش شناخته میشود؟
آیا میدانستید که : سه مومیایی از مردان نمکی کشف شده در معدن چهرآباد استان زنجان مربوط به زمان هخامنشیان (حدود ۴۰۰ پیش از میلاد) هستند؟
آیا میدانستید که : فرانتز لیست قطعهٔ لا کامپانلا را بر اساس موومان سوم از کنسرتو ویولن شماره ۲ نیکولو پاگانینی نوشته است؟
آیا میدانستید که : نخستین مجموعه کتاب کتابخانهٔ عمومی شیکاگو، مجموعهای ۸۰۰۰ تایی از کتابهای انگلیسی بود که پس از آتشسوزی ۱۸۷۱ میلادی به این کتابخانه هدیه داده شده بود؟
آیا میدانستید که : لوچیانو پاواروتی نخستین موسیقیدان معاصر خارجی بود که پس از مرگش مراسم بزرگداشتی در ایران برای او برگزار شد؟
آیا میدانستید که : قوی شیپورچی بزرگترین پرندهٔ آبزی جهان و بومی آمریکای شمالی است؟
آیا میدانستید که : جدال براؤر و هیلبرت از مهمترین منازعههای درونی ریاضیات در قرن بیستم بود که آلبرت اینشتین آن را به جدال قورباغه و موش تشبیه کرده بود؟
آیا میدانستید که : در حدود ۴۰۰۰ کرگدن هندی در دنیای وحش باقی ماندهاست؟
آیا میدانستید که : بیبیخانم استرآبادی از نخستین زنان طنزنویس ایرانی بود که معایب الرجال را در سال ۱۳۱۲ قمری در پاسخ به تأدیب النسوان نوشت؟
آیا میدانستید که : نسترن گیاهی بود که در دوران جنگ جهانی دوم در باغهای پیروزی آمریکا کاشته میشد؟
آیا میدانستید که : ابرقارهٔ پانوتیا در حدود ۵۰ میلیون سال عمر کرد و پس از آن به چهار قاره تقسیم شد؟
آیا میدانستید که : همهٔ پنج فیلمی که جان کزال در آنها بازی کردهاست، برای جایزهٔ اسکار بهترین فیلم نامزد شدهاند؟
آیا میدانستید که : موزه پرگامون برلین، دروازه ایشتار بابل را دربردارد؟
آیا میدانستید که : رابرت آدلر مخترع نخستین کنترل از راه دور کارای تلویزیون است؟
آیا میدانستید که : سختپوستی به نام خرخاکی غول در اعماق اقیانوس اطلس و خلیج مکزیک زندگی میکند و میتواند تا ۷۰ سانتیمتر رشد کند؟
آیا میدانستید که : ریال از واژهٔ اسپانیایی "real" وارد فارسی شدهاست که هم به معنای «شاهی» و هم نام سکهٔ نقره رایج در آن کشور بوده است؟
آیا میدانستید که : کالکوزیت از مهمترین سنگ معدنهای مس است که روزگاری در معدنهای کورنوال انگلستان به فراوانی یافت میشدهاست؟
آیا میدانستید که : آلمانها در هر روز، نزدیک به ۴۰۰ تن کباب ترکی میخورند؟
آیا میدانستید که : محمد بهمنبیگی بنیانگذار آموزش عشایری در ایران بود؟
آیا میدانستید که : هیپوکالمی یا همان کمبود پتاسیم در بدن، میتواند از اثرهای جانبی مصرف برخی داروها باشد؟
آیا میدانستید که : پرچم کشور هند، تیرانگا نام دارد؟
آیا میدانستید که : دریاچهٔ ارومیه بزرگترین دریاچهٔ ایران و آنقدر شور است که نمیتواند زیستگاه ماهی باشد؟
آیا میدانستید که : گفتههای هرودوت دربارهٔ کمبوجیهٔ دوم و کشتن گاو آپیس توسط وی، نادرست بوده و با تحقیقات باستانشناسی همخوانی ندارد؟
آیا میدانستید که : برج کلیسای اولم با ارتفاع ۱۶۱ متر بلندترین برج کلیسا در جهان است؟
آیا میدانستید که : برتون ریکتر و ساموئل چائو چونگ تینگ بخاطر کشف ذره سای، جایزه نوبل فیزیک را در سال ۱۹۷۶ دریافت کردند؟
آیا میدانستید که : خیابان جردن تهران به افتخار ساموئل مارتین جردن، بانی و سازنده کالج آمریکایی تهران (بعدها دبیرستان البرز) نامگذاری شدهاست؟
آیا میدانستید که : هتل سِوُی لندن، نخستین هتل مجلل بریتانیا بود که امکاناتی نظیر حمام خصوصی، آب سرد و گرم دائمی و آسانسور برقی را ارائه میکرد؟
آیا میدانستید که : پس از کشف اریس در سال ۲۰۰۵، مدتی آن را سیاره دهم منظومه شمسی مینامیدند اما اتحادیه بینالمللی اخترشناسی در سال ۲۰۰۶ اریس را در گروه سیارههای کوتوله قرار داد؟
آیا میدانستید که : دایناسور کریولوفوساروس، به صورت غیررسمی الویسور خوانده میشود چون تاج عجیبی در بالای سرش بودهاست و چهرهاش فرد را به یاد مدل موی پمپادور الویس پریسلی میاندازد؟
آیا میدانستید که : توکن امنیتی میتواند علاوه بر کلید رمز، دادههای زیستسنجشی را هم ذخیره کند؟
آیا میدانستید که : سیگار نام دهستانی از توابع بخش مرکزی شهرستان لامرد در جنوب استان فارس است؟
آیا میدانستید که : فرودگاه بینالمللی کفلاویک، بزرگترین فرودگاه ایسلند است؟
آیا میدانستید که : کاشیما آنتلرز باشگاه فوتبال ژاپنی است که در جیلیگ بازی میکند؟
آیا میدانستید که : امپراتور چینزونگ، آخرین امپراتور سونگ شمالی بود؟
آیا میدانستید که : در عددنویسی مصری برای ۱۰۰٬۰۰۰ در خط هیروگلیف نماد یک نوزاد قورباغه یا قورباغه انتخاب شده بود؟
آیا میدانستید که : در دوران پارینهسنگی ژاپن میتوان نمونههایی از ابزارهای سنگی صیقل خورده را یافت که پیشینهٔ آنها به ۳۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد باز میگردد؟ (در تصویر، موزه باستانشناسی استان هیوگو)
آیا میدانستید که : رئیس انجمن شرکتهای اینترنتی ایران در اکتبر ۲۰۰۸ اعلام کرد که کل پهنای باند وارد شده به ایران برابر با مجموع پهنای باند دو دانشگاه در سوئد است؟
آیا میدانستید که : جنبش حقوق زنان در ترکیه از زمان امپراتوری عثمانی و جنگ جهانی اول شکل گرفتهاست؟
آیا میدانستید که : یولیوس شرک عضو اساس و رانندهٔ شخصی آدولف هیتلر بود که در مراسم خاکسپاریش در سال ۱۹۳۶، هیتلر شخصاً در ستایش او سخنرانی کرد؟
آیا میدانستید که : تمساح نیل بزرگترین تمساح آفریقا است؟
آیا میدانستید که : شرکت ایتالیایی لامبورگینی از سال ۱۹۹۸ تابع شرکت آلمانی آئودی میباشد که خود تابع شرکت فولکسواگن است؟
آیا میدانستید که : پل رانی پیش از آنکه به باشگاه فوتبال لیدز یونایتد بپیوندد مکانیک بودهاست؟
آیا میدانستید که : رئیس انجمن شرکتهای اینترنتی ایران در اکتبر ۲۰۰۸ اعلام کرد که کل پهنای باند وارد شده به ایران برابر با مجموع پهنای باند دو دانشگاه در سوئد است؟
آیا میدانستید که : خشخاش در حدود ۳۴۰۰ سال پیش از میلاد در جنوب میانرودان کشت میشده است؟
آیا میدانستید که : شیر آمریکایی خویشاوند نزدیک شیر غارنشین اروپایی است که از طریق تنگهٔ برینگ به آلاسکا آمدهاست؟
آیا میدانستید که : واژهٔ لگاریتم (به معنای عدد نسبت) نخستین بار توسط جان نپر معرفی شد؟
آیا میدانستید که : آلا پوگاچوا خواننده و هنرپیشهٔ روس است که فعالیت هنریش را در سال ۱۹۶۵ آغاز کرد و تا سال ۱۹۹۷ بیش از ۲۵۰ میلیون نسخه از آثارش را به فروش رساند؟
آیا میدانستید که : در یونان باستان از پیاله برای ساغرریزی استفاده میشده است؟
آیا میدانستید که : دولت فدرال آمریکا در سال ۱۷۹۲ مثلث ایری را به پنسیلوانیا فروخت تا آن ایالت به دریاچه ایری دسترسی داشته باشد؟
آیا میدانستید که : ابوبکر کرجی در کتاب استخراج آبهای پنهانی نیروی جاذبه زمین را توصیف کرده بوده است؟
آیا میدانستید که : واژهٔ لگاریتم (به معنای عدد نسبت) نخستین بار توسط جان نپر معرفی شد؟
آیا میدانستید که : ابوبکر کرجی در کتاب استخراج آبهای پنهانی نیروی جاذبه زمین را توصیف کرده بوده است؟
آیا میدانستید که : پنیر گلاستر از آمیختن شیر سحرگاه و شامگاه گاوهای گلاستر فراهم میشود؟
آیا میدانستید که : در سال ۱۹۳۸ در نبرد میان تیمهای ملی فوتبال آلمان و انگلستان، دیپلماتها، کاپیتان تیم انگلستان ادی هاپگود و همتیمیهایش را مجبور کردند تا برای ادای احترام درود نازی سر دهند؟
آیا میدانستید که : گیاه زعفران بومی ایران و هند است و در هیچ کشور عربی به صورت طبیعی نمیروید؟
آیا میدانستید که : سازهای ساخته شده به دست استرادیواریوس از باکیفیتترین و گرانقیمتترین آلات موسیقی هستند؟
آیا میدانستید که : در سامانهٔ تشخیص خودکار شماره پلاک خودرو از نویسهخوان نوری برای خواندن پلاک خودرو بهره برده میشود؟
آیا میدانستید که : تیم ملی فوتبال انگلستان در جام جهانی فوتبال ۱۹۸۶ مکزیک، دو بازیکن با نام گری استیونز داشت؟
آیا میدانستید که : تا سال ۱۹۸۶ بیش از یک میلیون نفر در شهرهایی معروف به شهر بستهٔ روسیه زندگی میکردند؟ مرز این شهرها به دلیل وجود نیروی نظامی و تأسیسات هستهای بر روی خارجیها بستهاست؟
آیا میدانستید که : سوفیا کووالوسکایا با مطالعه مقالههایی از معادلات دیفرانسیل و انتگرال که بهجای کاغذ دیواری بر دیوار خانهشان چسبانده شده بود، با ریاضیات آشنا شد؟
آیا میدانستید که : اسب آبی نزدیکترین خویشاوند به نهنگها و دلفینهای کنونی است؟
آیا میدانستید که : رشد و گسترش ترهبار رسمی موجب افزایش گوناگونی نژادی محصولها میشود؟
آیا میدانستید که : گرترود استاین ایجادگر اصطلاح نسل گمشده دانسته میشود؟
آیا میدانستید که : تاریخچه سوشی نشان میدهد که سوشی در آغاز روشی برای حفظ ماهی بوده که در آسیای شرقی رواج داشتهاست و پس از راه یافتن به چین به فرهنگ غذایی کشور ژاپن وارد شده است؟
آیا میدانستید که : استن مورتنسن نخستین و تنها بازیکنی است که در جام حذفی فوتبال انگلستان به امتیاز هت تریک دست یافته است؟
آیا میدانستید که : مسلمانان چین برای نوشتن زبان ماندارین به خط عربی از شیوهای به نام شیاو جینگ استفاده میکردهاند؟
آیا میدانستید که : استودان سدلک، نیایشگاه کوچک کاتولیکی است که با بیش از ۴۰٬۰۰۰ استخوان انسان آراسته شدهاست؟
آیا میدانستید که : در سال ۱۹۱۳ میلادی، آدولف هیتلر، لئون تروتسکی، ژوزف استالین و زیگموند فروید همگی در منطقه تاریخی مرکزی شهر وین زندگی میکردند؟
آیا میدانستید که : واندا لاندوسکا نخستین کسی بود که واریاسیونهای گلدبرگ باخ را با هارپسیکورد اجرا و ضبط کرد؟
کتاب
کتابها
کتاب مجموعهای از صفحات نوشته شده، مصور، چاپ شده یا صفحات خالی (صفحه سفید و
نانوشته)؛ ساخته شده از جوهر، کاغذ (ورق)، پوست حیوانات یا مواد دیگر میباشد،
که معمولا" از یک طرف یا سمت به یکدیگر محکم شده یا متصل میگردند. هر صفحه
(sheet) در کتاب ، ورق (leaf ) و هر سمت یا یک روی هر ورق ، صفحه نامیده
میشود.
به مجلّدکردن کتاب به اصطلاح صحافی گفته میشود. کتاب در اندازههای گوناگون
وجود دارد. در ایران قطع رحلی، وزیری و جیبی از معروفترین قطعهای کتاب است.
کوچکترین کتاب دنیاکه یک انجیل است در موزه کلیسای وانک اصفهان نگهداری میشود.
اولین کتاب به زبان فارسی در هلند به دست یک ارمنی به زیور طبع آراسته شد. از
انواع دیگر کتاب، کتاب دیجیتالی (e-Book) است که کتاب در قالب بستههای
نرمافزاری مانند پیدیاف ارائه شود که وسایلی نیز به نام کتابخوان الکترونیکی
مانند آمازون کیندل نیز برای خواندن آن به کار میرود. نمونه دیگری از کتاب غیر
چاپی، کتاب صوتی است.
تعریف
تاکنون تعریف مشخص و کاملی که بتواند مفهوم تمام انواع گوناگون کتاب را در بر
بگیرد، ارائه نشدهاست.و نخواهد شد. اما یکی از تعاریف معتبری که درمورد کتاب
ارائه شدهاست، مربوط به سازمان یونسکو میشود؛ کتاب یک اثر چاپی صحافی شدهاست
که بیشتر از ۴۹ صفحه داشته باشد و مانند نشریات، تحت یک عنوان ثابت، بهصورت
دورهای منتشر نشود تعریف دیگری که در این مورد وجود دارد، کتاب را «مجموعهای
از لوحهای چوبی یا عاجی یا مجموعهای از ورقهای کاغذ، پوست آهو و یا مادهای
مانند آن، اعم از دستنویس یا چاپی که با هم به نخ کشیده یا صحافی شده باشند»
معرفی کردهاست.
واژهشناسی
واژه کتاب از زبان عربی وارد فارسی شدهاست. در فارسی میانه نامک (به فارسی دری
نامه) به طور عمومی به کتاب اطلاق میشد و فروردگ به آنچه امروز عموماً نامه
خوانده میشود. در دورهٔ تکوین فارسی دری نیز نامه به معنی مطلق کتاب به کار
رفتهاست. در فارسی میانه از اصطلاحات تخصصیتر ماتیکان (رساله) و نسک (برای
بخشهای اوستا) استفاده شدهاست. کلمهٔ نُبی که همریشه با نبشتن (نوشتن) است و
معنای مطلق کتاب یا نوشته از آن مستفاد تواند شد در فارسی دری به معنی خاص قرآن
به کار رفتهاست.
پیشینه
کتاب، قدمتی پنجهزار ساله دارد. کتابهای نخستین به شکل لوحهای گلی بودند.
اما با گذشت زمان با توجه به دسترسی بشر به امکانات جدید و تغییر نیاز بشر به
ارتباطات و اطلاعات، شکل کتابها تکامل یافت.
لوحهای گلی
نوشته به خط سومری مربوط به ۲۲۰۰ تا ۲۴۰۰ پیش از میلاد
لوحهای گلی، در منطقه بینالنهرین برای نوشتن مورد استفاده قرار میگرفت.
استفاده از این روش در ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد، توسط تمدن سومر ابداع شد و به
تکامل رسید. اما با گذشت زمان، بابلیها و آشوریها نیز همین روش را بهکار
گرفتند. این لوحها با استفاده از خاک رس و آب ساخته میشدند و قبل از خشک شدن،
با استفاده از ابزارهای نوکتیز بر روی آنها نوشته میشد. نوشتههای بیشتر این
لوحها، بیشتر مرتبط با امر بازرگانی، اداری و حکومتی بود.
پاپیروس
استفاده از کاغذ پاپیروس برای نوشتن از حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد در مصر رایج
شد و تا قرن ششم میلادی نیز ادامه یافت. کاغذ پاپیروس، صفحهای بود که از گیاه
پاپیروس بهصورت یک تومار با درازای چند متر و عرض ۳۰ سانتیمتر ساخته میشد.
این تومار، انعطافپذیر بود و پس از پیچیده شدن بهصورت یک استوانه به قطر ۵ تا
۶ سانتیمتر در میآمد. ابزار نوشتن بر روی پاپیروس، نی یا قلمنی آغشته به
مرکب بود. اختراع پاپیروس یکی از تحولات بسیار مهم در تاریخ کتاب محسوب میشود.
قدیمیترین کتابی که بهصورت تومار پیدا شدهاست، پاپیروس پریس نام دارد که
مشتمل بر گفتههای اخلاقی است. داستان سینوحه نیز یکی از معروفترین کتابهایی
است که بر روی پاپیروس نگاشته شدهاست. پاپیروس اگرچه سبک و کمحجم بود، اما
برخلاف لوحهای گلی، شدیدا آسیبپذیر بود و بههمین دلیل تاکنون هیچ مجموعه
مهمی مربوط به مصر باستان، از زیر خاک بیرون نیامدهاست.
پاپیروس مصر
بهجز مصر، پاپیروس در یونان و روم نیز بهطور گسترده مورد استفاده قرار
میگرفت. به نظر میرسد که واژه انگلیسی paper (به معنای کاغذ) نیز از پاپیروس
ریشه گرفته باشد.
سایر انواع تومارها
بهجز پاپیروس، چرم، پوست حیوانات و پارچه نیز برای نوشتن مورد استفاده قرار
میگرفت. پوست، مرکب را از هردوطرف جذب میکرد و از پاپیروس بادوامتر و
انعطافپذیرتر بود.
کدکس
کدکس، شکل امروزی کتاب است؛ یعنی صفحات پوست، پاپیروس و غیره که تا خورده و از
یک محل به یکدیگر دوخته شده باشند. پیدایش کدکس به قرن دوم میلادی بر میگردد
که توسط مسیحیان برای نگارش متون مذهبی مورد استفاده قرار میگرفت. این فرم از
کتاب، بهدلیل مزیتهایی که داشت، از قرن چهارم میلادی رواج پیدا کرد. ازجمله
مزیتهای آن میتوان به قابلیت جستجوی بهتر، امکان بهتر برای انبار و نگهداری
آن (در کتابخانه) و تولید سریعتر اشاره نمود. در این زمان در صومعهها و
کلیساها، اتاقهایی ایجاد شده بود که در آنها کار رونویسی از انجیل و دعاها
صورت میگرفت و عملاً کتاب تولید میشد. همچنین با گذشت زمان، تولید کاغذ (که
قبلا در چین اختراع شده بود)، در ایران و پس از آن در اروپا رایج شد و به تبع
آن، کتابهای کاغذی نیز ابداع شدند.
چاپ
تا قبل از اختراع ماشین چاپ، نسخهبرداری از کتابها تنها از طریق رونویسی از
کتابها امکانپذیر بود که تولید کتاب را بسیار کند و دشوار میکرد. و در صورت
اشتباههایی در نوشتن نویسنده مجبور به نوشتن دوباره آن برگ از کتاب میشد (در
صورتی که در آغاز بر روی برگ کاغذ نوشته و سپس به صورت کتاب در میآمد) اما در
سال ۱۴۳۹، با اختراع ماشین چاپ توسط یوهانس گوتنبرگ آلمانی، تحول بسیار بزرگی
در صنعت نشر کتاب صورت گرفت. اولین کتابی که با استفاده از دستگاه گوتنبرگ چاپ
شد، انجیل بود که به علت تعداد سطرهایش در هر صفحه، به انجیل ۴۲ سطری معروف شد.
این ماشین چاپ، ماشین فشار پیچی نام گرفت و سرعت چاپ آن، ۷۰ تا ۱۰۰ برگ در ساعت
بود.
امروزه با توسعه تکنولوژیهای نوین، دیگر نیازی به صرف هزینه زیاد و چاپ کتاب
جهت معرفی به خوانندگان آن نیست. با کمک سیستمهای چاپ بنابر تقاضا یک نسخه چاپ
شده نمونه در کتاب فروشیها و یا نسخه کتاب الکترونیکی آن در وب سایتهای مخصوص
فروش کتاب مانند آمازون به خوانندگان نشان داده میشود تا پس از سفارش آنها چاپ
شده و به آدرس آنها ارسال گردد. بدین ترتیب دیگر نیازی به اتلاف حجم وسیعی از
کاغذ نبوده، اشکالات موردی کتابها بدون صرف هزینه و در زمان کوتاه قابل اصلاح
میباشد. در این روش به دلیل ارسال و نگه داری فایل الکترونیکی کتاب، توزیع
کتاب در کتاب فروشیهای سراسر جهان آسان، سریع و کم هزینه گردیده است. به تازگی
امکان چاپ کتاب به زبان فارسی با این روش توسط شرکت آمازون آمریکا فراهم گردیده
است.
در عین حال، به نظر میرسد که مکانیزم چاپ، پیش از گوتنبرگ در چین رایج بوده
است. برخی از منابع اختراع چاپ یا حروفچینی متحرک را به پیشنگ، کیمیاگر چینی
نسبت میدهند. اختراع وی، شامل حروف مستقل چاپی بود که بر روی سفال مرطوب حکاکی
میشد و پس از پختن، دوام زیادی پیدا میکرد. گکمکم
کتاب الکترونیکی
کاربر، درحال خواندن یک کتاب الکترونیکی با استفاده از یک کتابخوان الکترونیکی
در سالهای اخیر، استفاده از رایانهها موجب آسانی چاپ کتاب و توسعه چاپ و نشر
کتابهای چاپی شده است. در اواخر سده بیستم، تجهیزات ارتباطی مانند تلویزیون،
رایانه و اینترنت، مفهوم کتاب بهعنوان مهمترین منبع اطلاعاتی را به چالش
کشیدند. از سوی دیگر با ذخیرهشدن اطلاعات یک کتاب در نوارهای صوتی و سیدی،
تعریف کتاب بهعنوان «مجموعهای از کاغذهای چاپشده یا دستنویس» نیز به چالش
کشیده شده است.
پیدایش کتابهای الکترونیکی به سال ۱۹۷۱ باز میگردد. این کتابهای الکترونیکی،
با بهکارگیری لامپ پرتو کاتدی، تصاویری را بر روی پرده پدید میآورد که
میتوانست جایگزین چاپ و کاغذ شود. اما نخستین کتاب الکترونیکی دیجیتال، به نام
Nuvomedia’s Rocket در سال ۱۹۹۹ منتشر شد.
اخیرا تلاشهای برای تبدیل کتابهای عادی به کتابهای الکترونیکی صورت
گرفتهاست. این تلاشها در جنبشی به نام پروژه گوتنبرگ (به انگلیسی: Project
Gutenberg) در حال اجراست. همچنین برای آسانسازی کاربرد کتابهای الکترونیکی،
تجهیزات دیجیتالی ویژهای به نام (کتابخوان الکترونیکی) (elctronic book
reader) به بازار معرفی شده است. این تجهیزات در حقیقت، رایانههای کوچکی هستند
که توانایی ذخیرهسازی و بازیابی شمار زیادی کتاب الکترونیکی را دارند.
برخی از ویژگیهای کتابهای الکترونیکی که باعث شده است کاربرد آنها گسترش
یابد، عبارتند از:
آسانی انتقال در عین یکپارچگی مطالب
انسجام مطالب و تنوع کاربرد
تبادل بینابین مطالب با یکدیگر
پشتیبانی از امکانات چند رسانهای
آسانی کار و اجرا
این مزایا باعث گردیده که فروش تعداد کتابهای الکترونیکی از کتابهای چاپ شده
کاغذی توسط سایت آمازون به عنوان بزرگترین عرضه کننده کتاب در جهان پیشی بگیرد.